2e Wereldoorlogmuseum in Gdansk, Polen Duizenden koffers van de Joodse mensen die naar het concentratiekamp zijn gestuurd.

Op 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatiebespreking in Wageningen, werd de bevrijding gevierd op de Dam in Amsterdam toen rond drie uur 's middags plotseling schoten werden gelost door Duitse militairen vanaf het balkon van De Groote Club, op de hoek met de Kalverstraat. Hierbij vielen minstens 32 doden. Mogelijk waren het er meer.

Op 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatiebespreking in Wageningen, werd de bevrijding gevierd op de Dam in Amsterdam toen rond drie uur 's middags plotseling schoten werden gelost door Duitse militairen vanaf het balkon van De Groote Club, op de hoek met de Kalverstraat. Hierbij vielen minstens 32 doden. Mogelijk waren het er meer.

Op 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatiebespreking in Wageningen, werd de bevrijding gevierd op de Dam in Amsterdam toen rond drie uur 's middags plotseling schoten werden gelost door Duitse militairen vanaf het balkon van De Groote Club, op de hoek met de Kalverstraat. Hierbij vielen minstens 32 doden. Mogelijk waren het er meer.

75 jaar geleden. Russische soldaten met bevrijde gevangenen in Auschwitz-Birkenau.

De 101 Russen uit Kamp Amersfoort (1942)
In 1942 kwamen in Kamp Amersfoort 100 Sovjetkrijgsgevangenen om het leven. Deze krijgsgevangenen kwamen uit de Centraal-Aziatische regio. Ze werden naar Nederland gehaald om te laten zien hoe 'inferieur' deze communistische Untermenschen wel niet waren. Ze wekten echter alleen medelijden op. In het kamp werden zij uitgehongerd en moesten ze hard werken. Op een dag kregen ze onder aanschouwing van buitenstaanders stukken brood toegeworpen in de hoop dat ze er om zouden vechten en zo een indruk van wilde Untermenschen zouden maken. De gevangenen verzamelden het voedsel echter en verdeelden het rustig. Ze werden in het kamp mishandeld, waarbij 23 doden vielen, waarna de anderen (totaal 77 soldaten) op 9 april 1942 om 6.30 uur gefusilleerd werden.Hun namen zijn niet bekend.

1940. Een haringboer vertelt een goede mop aan een Duitse officier.

1941 - Gezonken binnenvaartschip ligt in een kanaal-

1941 - Gezonken binnenvaartschip ligt in een kanaal-

1941, tweede wereldoorlog. Een Nederlandse politieman en een Duitse soldaat regelen samen het verkeer op de kruising van Woustraat met de Ceintuurbaan in Amsterdam.

1944 - Inwoners slopen in de hongerwinter de houten aanbouw van een groot gebouw om brandhout te verkrijgen, Amsterdam.

Twee mannen lopen in de hongerwinter met een handkar vol voedsel over een landweg nabij Amsterdam. 1944

Voedselverstrekking aan kinderen tijdens hongerwinter, Amsterdam.1944

Zwarte straathandel 1944

Zwarte straathandel 1944

12 interessante, maar veelal onbekende feiten over de Tweede Wereldoorlog:
1. Officieel verklaarden de V.S. enkel de oorlog aan Duitsland.
2. President Roosevelt gebruikte de limousine van Al Capone. De Amerikaanse geheime dienst had geen kogelvrije wagen om president Roosevelt net na Pearl Harbor naar het Congres te voeren voor zijn beroemde Infamy Speech. Men besliste dan maar om de in beslag genomen kogelvrije limousine van Al Capone te gebruiken. “Ik hoop dat Mr. Capone hier geen probleem van maakt,” zou FDR zich hebben laten ontvallen.
3. De jongste Amerikaanse soldaat in de Tweede Wereldoorlog was twaalf jaar oud. Calvin Graham loog over zijn leeftijd en sloot zich aan bij de Navy in 1942. Pas nadat hij gewond raakte, kwam men zijn echte leeftijd te weten.
4. Hamburgers werden herdoopt tot ‘Liberty Steaks’ omdat ‘hamburger’ te Duits klonk.
5. In 1942 kondigde de Amerikaanse overheid een verbod op verzoeknummers op de radio af uit vrees dat vijandelijke spionnen zo geheime boodschappen zouden versturen.
6. De term ‘Derde Rijk’ komt uit het boek ‘Das Dritte Reich’ van Arthur Moeller van den Bruck. Het eerste rijk was het Heilig Roomse Rijk en het tweede het Duitse Keizerrijk tussen 1871 en 1918.
7. De SS baatte in Berlijn een bordeel uit. ‘The Kitty Salon’ hing vol microfoons en de meisjes werden getraind om informatie los te krijgen van de buitenlandse diplomaten die er regelmatig kwamen. Niet alleen professionele prostituées waren daar actief, maar ook dames uit hogere kringen die voor het heil van het Derde Rijk bereid waren hun lichaam te verhuren.
8. Rusland en Japan hebben nog steeds geen wapenstilstand ondertekend. De landen twisten nog altijd over de Koerilen, een eilandengroep ten noordoosten van het Japanse eiland Hokkaido.
9. Bijna 80% van alle mannen die in 1923 werden geboren in de USSR overleefden de oorlog niet.
10. Rusland betaalde de hoogste menselijke prijs voor de oorlog: ongeveer 21 miljoen Russen stierven.
11. Japanners hebben een woord voor mensen die de atoombommen overleefden: Niju hibakusha (mensen die de explosie meemaakten).
12. Duizenden geallieerde krijgsgevangenen ontsnapten uit Duitse kampen dankzij Monopoly. Het Rode Kruis mocht pakketten naar krijgsgevangen sturen en soms smokkelde men via Monopolydozen objecten als vijlen, geld, kompassen en landkaarten het kamp in.

Aankomende Joodse boeren aan het werk in de Wieringermeer.(Tussen 1934 en 1941 bestond er in de Wieringermeer een Joods werk dorp/werkkamp , voor vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk, meestal rechtstreeks uit het concentratiekamp). Anno 1936

In de wereld maar vooral in Nederland
71 intrigerende, tragische, maar ook verrassende feiten over WOII
1. Homoseksuelen in concentratiekampen moesten een roze driehoek op hun kleding dragen, om hun geaardheid aan de andere kampbewoners te laten zien.
2. De Russen vonden tijdens de Tweede Wereldoorlog een heuse luchttank uit. Uiteindelijk is de luchttank nooit gebouwd, omdat geen vliegtuig sterk genoeg was om de tank te dragen.
3. Een heel klein deel van de Britse eilanden was tijdens WOII wél bezet door Nazi-Duitsland: de Kanaaleilanden (Guernsey, Jersey, Alderney & Sark).
4. Er was in de Tweede Wereldoorlog in Nederland een speciale ‘bank’ voor het verzet, het Nationale Steun Fonds. Walraven van Hall was de oprichter van deze ‘financier van het verzet’, zoals de bank door velen werd genoemd.
5. Toen Nederland bevrijd was op 5 mei 1945, was haar kolonie Nederlands-Indië nog in Japanse handen. Pas op 15 augustus 1945 capituleerde ook Japan.
6. Audrey Hepburn woonde in de Tweede Wereldoorlog in Arnhem, heette Edda van Heemstra en danste om geld op te halen voor het verzet.
7. Er was tijdens de oorlog zo’n groot gebrek aan metaal, dat de Oscar-beeldjes die tussen ’40-’45 werden uitgereikt van gips waren gemaakt.
8. Als er een doel in zicht kwam, gebruikte de Duitse Luftwaffe en de grondmilitairen dezelfde codeterm: ‘Otto otto! ‘
9. In Amerika werd de hamburger omgedoopt tot ‘Liberty Steak’, ‘hamburger’ klonk immers veel te Duits.
10. De broer van de ter dood veroordeelde NSAP-er Herman Göring, Albert Göring, was het totaal niet met zijn broer eens en hield zich tijdens de oorlog bezig met het redden van Joden uit de handen van de nazi’s.
11. Vrouwen speelden soms een zeer belangrijke rol in het verzet. De dappere vrouwen van de Rozestrasse in Berlijn wisten te voorkomen dat 2000 Joodse mannen naar een concentratiekamp gedeporteerd werden.
12. 75% van de wereldbevolking was betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. Dat komt neer op 1,7 miljard mensen uit 61 verschillende landen.
13. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden de Duitsers de jerrycan uit, om hun brandstof op een makkelijke manier te vervoeren. De Britten gebruikten altijd tinnen blikken, totdat zij het gebruik van de jerrycan van de Duitsers overnamen in 1940.
14. Honderden personen pleegden in mei 1940 zelfmoord in Nederland, het aantal zelfdodingen lag ongeveer acht keer hoger dan in een ‘normale’ meimaand.
15. De jongste soldaat in het Amerikaanse leger was pas 12 jaar. Zijn leeftijd werd pas bekend toen hij gewond raakte.
16. Toen Hitler Nederland en België binnenviel, gaf Nederland zich na vijf dagen over. Het Nederlandse leger was veel te zwak om tegenstand te bieden.
17. De bekende verzetsstrijdster Hannie Schaft had in de oorlog een bijzondere bijnaam: ‘meisje met de rooie haren’.
18. Het gebruik van LSD hielp slachtoffers bij hun traumaverwerking. Psychiater Jan Bastiaans gebruikte deze methode volop, tot de hallucinerende drug in 1965 verboden werd.
19. De helft van de Nederlandse doden (200.000) waren Joden.
20. Rusland en Japan hebben nooit officieel een vredesverdrag ondertekend.
21. De Amerikaanse parachutist John Steele kwam tijdens D-day op de verkeerde plek terecht. Hij bleef met zijn parachute hangen aan een kerktoren in een nabijgelegen dorp. Over dit ongeluk is de film The Longest Day gemaakt.
22. Meer dan twintig miljoen burgers en oorlogsgevangenen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog onder dwang tewerkgesteld in Duitsland.
23. Naast Joden, zigeuners, homoseksuelen en communisten werden ook Jehova Getuigen vervolgd en in concentratiekampen gestopt.
24. Ondanks de vermeende neutraliteit van Zwitserland, werkte het land economisch gezien mee met Duitsland. Mensen die naar Zwitserland vluchtten, werden daar veelal aan het werk gezet in werkkampen.
25. In verhouding vielen de meeste slachtoffers in Polen en de Sovjet-Unie. Er stierven ruim 21 miljoen Russen.
26. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werden Duitse militairen formeel niet krijgsgevangen gemaakt. Er werd een nieuwe categorie voor hen gecreëerd op bevel van de Amerikaanse opperbevelhebber: De Surrendered Enemy Personnel of Disarmed German Persons.
27. De eerste Duitse soldaat werd al in 1937 op Chinees grondgebied doodgeschoten door een Japanner.
28. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond de Zevende Elfstedentocht plaats, op 6 februari 1941. Er waren zo’n 1900 tourrijders & 970 wedstrijdrijders. Bijna zou de tocht niet doorgaan, doordat de tocht grotendeels in het donker gereden moest worden door de verduisteringsplicht.
29. De herstelbetalingen die Duitsland moest doen na afloop van de oorlog zijn nog steeds actueel. Zo eist Griekenland de afbetaling van de schulden die Duitsland aan het land heeft sinds de Tweede Wereldoorlog.
30. Het dagblad Trouw begon als illegale krant tijdens de Tweede Wereldoorlog. 18 Februari 1943 rolde de eerste uitgave van de persen, toen nog de Oranje-Bode geheten.
31. Het spel Monopoly heeft waarschijnlijk duizenden geallieerde soldaten het leven gered. De Engelse organisatie MI9 wist allerlei geheime boodschappen in het bordspel te verstoppen, dat werd aangeboden aan gevangengenomen geallieerde militairen.
32. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen wereldwijd zeker 72 miljoen slachtoffers, waarvan meer dan 40 miljoen burgerslachtoffers.
33. In de Belgische Ardennen, nabij een klein dorp, staat een ‘spookfile’ van auto’s, aangeschaft door Amerikaanse soldaten. Na de oorlog bleek het te prijzig de auto’s over te brengen naar Amerika.
34. De geallieerden gebruikten tijdens de Tweede Wereldoorlog voor het eerst zogenaamde ‘stuiterbommen’, die werden gebruikt om vijandelijke dammen en bruggen op te blazen.
35. Een percentage van de Japanse soldaten die vocht op de eilanden in de Grote Oceaan, pleegden toen ze wisten dat de strijd verloren was, op ‘traditionele wijze’ zelfmoord met behulp van een samoeraizwaard.
36. De redacteur (Tuinen) Gillespie, die werkte voor het blad Better Homes and Gardens, ontwierp de camouflageprint voor de Amerikaanse uniformen.
37. Het Rode Kruis lijkt gefaald te hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog. De hulporganisatie gaf weinig of geen hulp aan Joodse slachtoffers en ontsloeg Joodse medewerkers.
38. De stichter van de Rijksdagbrand was een Nederlander, genaamd Marinus van der Lubbe.
39. De Duitse gevechtsvliegtuigen dropten miljoenen condooms en kruiden voor de hongerige soldaten bij Stalingrad.
40. Frankrijk werd voor de Tweede Wereldoorlog gezien als het sterkste land op aarde.
41. Uit onderzoek is gebleken dat het Vaticaan tijdens de Tweede Wereldoorlog enorme geldbedragen doorsluisde naar de Verenigde Staten. Omgerekend investeerde Paus Pius XII zo’n tien miljoen euro in de strijd tegen nazi-Duitsland.
42. De Sovjet-Unie zou gebruik gemaakt hebben van ‘zelfmoordhonden’. Deze honden werd een bom om de rug gebonden, waarna zij onder een tank moesten gaan staan en de bom afging.
43. De Engelse koningin (toen nog prinses) Elizabeth II trad in de Tweede Wereldoorlog in actieve dienst als monteur en vrachtwagenchauffeur.
44. Jozef Mengele, arts in Kamp Auschwitz, experimenteerde op gruwelijke wijze met gevangenen – met name tweelingen – om te onderzoeken in hoeverre hij genen kon beïnvloeden tot een volmaakt Arisch ras.
45. Meer Russen (zowel militairen als burgers) sneuvelden tijdens de slag om Leningrad, dan er Amerikanen en Engelsen sneuvelden tijden de hele oorlog.
46. De Duitsers waren bezig met de ontwikkeling van een megatank van 2500 ton genaamd ‘Monster’. Het model is nooit uitgevoerd.
47. De taal van de Navajo-Indianen werd in de Tweede Wereldoorlog gebruikt als codetaal door het Amerikaanse leger.
48. Duitsland verloor in totaal 136 generaals. Gemiddeld gezien ging er iedere twee weken één generaal dood.
49. Benito Mussolini werd geëxecuteerd door het Italiaanse verzet, nadat hij had geprobeerd het land te ontvluchten.
50. Twee knokploegen uit de omgeving van Baarlo maakten in september 1944 verschillende Duitse krijgsgevangenen en groeven een ondergronds hol waar ze de gevangenen konden verbergen. Voor het zover kwam moesten de Bospartizanen echter vluchten: ze waren verraden.
51. Om beeldmateriaal van de Franse kust te verzamelen (voor Operatie Overlord), schreef de BBC destijds een wedstrijd uit voor vakantiefoto’s van de Franse kust.
52. Japan zette tijdens de Tweede Wereldoorlog zo’n 2000 troostmeisjes in. Deze vrouwen werden tegen hun wil als prostituee voor Japanse soldaten ingezet.
53. Groot-Brittannië heeft op grote schaal Duitse krijgsgevangenen gemarteld tijdens de Tweede Wereldoorlog in de beruchte ‘London Cage’ gevangenis.
54. Nadat Nederland al weken is bevrijd, houden de Duitsers Schiermonnikoog nog steeds bezet. Pas op 11 juni 1945 wordt het eiland bevrijd van de Duitse soldatenmacht die zich er schuilhoudt.
55. 80 % van de Sovjet-jongens die werden geboren in 1923 overleefden de Tweede Wereldoorlog niet.
56. De Amerikanen waren de eersten die met middelzware bommenwerpers van een vliegdekschip vertrokken.
57. Duitse soldaten gebruikten opblaaspoppen voor militaire oefeningen, maar schaamden zich ervoor deze in de rugtas mee te nemen. Ze vreesden te worden uitgelachen door de geallieerden. De poppen hadden blond haar en blauwe ogen.
58. In de Tweede Wereldoorlog zijn er meer dan 2 miljoen Duitse vrouwen verkracht.
59. De eerste versie van Het Achterhuis (geschreven door Anne Frank) was een gecensureerde versie, vader Otto Frank had bepaalde passages – voornamelijk passages die gingen over seksualiteit – eruit gelaten. Inmiddels zijn er verschillende ongecensureerde versies
60. Tijdens de verkiezingen van 1928 in Duitsland stemde minder dan 3% van de bevolking voor de nazipartij. In 1938 was het tij gekeerd: Hitler was zelfs volgens het magazine Time ‘man of the year’.
61. In 1974 kwam een Japanse soldaat uit de jungle van het eiland Lubang, al die jaren in de veronderstelling dat de Tweede Wereldoorlog nog aan de gang was.
62. Tussen 1940 en 1945 groeide het aantal vrouwen dat werkte in de militaire industrie met 462%.
63. De belangrijkste uitvinding op medisch gebied die vele soldaten het leven redde tijdens de Tweede Wereldoorlog, was de bloedtransfusie.
64. Soldaten met een Afrikaanse afkomst waren in vrijwel alle legers het slachtoffer van racisme. Hun levens werden minder waardevol geacht en zij ontvingen vele malen minder of zelfs geen pensioengeld.
65. Een neefje van Adolf Hitler, genaamd William Hitler, vocht mee in de Amerikaanse marine in de Tweede Wereldoorlog. Hij overleefde de oorlog en besloot zijn achternaam te veranderen.
66. Het karakter James Bond of ‘007’ is gebaseerd op de Joegoslavische spion Dusko Popov, die ten minste vijf talen sprak, de eerste spion was die ‘microdots’ gebruikte en de FBI tevergeefs waarschuwde dat de Japanners een luchtaanval op Pearl Harbor planden.
67. Stalin liet tijdens de Tweede Wereldoorlog miljoenen tegenstanders naar de goelags deporteren, voornamelijk Duitsers en Japanners. Mogelijk stierven er 2,7 miljoen gevangenen in de goelags.
68. Auschwitz was het enige concentratiekamp waar Joden werden getatoeëerd.
69. Na de aanval op Pearl Harbor keerden woedende Amerikanen zich op straat tegen iedereen waarvan zij meenden dat hij of zij er Japans uitzag. Ook veel van de 75.000 Chinese Amerikanen werden slachtoffer van het geweld, terwijl China juist een bondgenoot was in de strijd tegen het Japanse Keizerrijk.
70. In het Amerikaanse leger stond ‘BAM’ voor “Broad-Assed-Marines”, waarmee de vrouwelijke soldaten werden aangeduid. Deze vrouwen noemden de mannelijke soldaten in reactie hierop HAMs: “Hairy-Assed-Marines”.
71. De eerste bom die de geallieerden op Berlijn afvuurde, betekende de dood van de enige olifant in de Berlijnse dierentuin.

Aankomst in Auschwitz, mannen rechts vrouwen en kinderen links. Een paar uur later zijn de meesten vermoord

Aankomst van de trein met gevangenen bij het vernietigings kamp Auschwitz-Birkenau, Polen, anno 1943.

Aanleg van de tankgracht door het Haagse Bos in 1943.

Aanstaande moeders krijgen extra eieren als bijvoeding uitgereikt. 08-04-1943

Aanzicht van de woningen, na de bombardementen in het buurtschap Schiphol op 10 mei 1940.

In de wereld maar vooral in Nederland-Aardappelen bonkaart

Eichmann in 1961
Adolf Eichmann
Otto Adolf (Adolf) Eichmann (Solingen, 19 maart 1906 – Ramla, 31 mei of 1 juni 1962) was een Duits-Oostenrijks SS-functionaris in het Derde Rijk en een van de hoofdverantwoordelijken voor de massamoord op de Joden. Hij werd op 11 mei 1960 door een team van geheim agenten van de Mossad en de Shin Beth ontvoerd uit Argentinië, waarna in Israël een proces tegen hem begon in april 1961. Op 15 december 1961 werd hij door een Israëlische rechtbank als oorlogsmisdadiger veroordeeld en daarop in de nacht van 31 mei op 1 juni 1962 geëxecuteerd door ophanging.
Adolf Eichmann werkte ruim acht jaar direct voor SS-leider Heinrich Himmler en SD- en Gestapo-leider Reinhard Heydrich. In de SS klom Eichmann op tot SS-Obersturmbannführer, een rang die overeenkomt met die van luitenant-kolonel in het leger.
Hij was Referent (hoofd) van Referat IV B 4 (Jodenaangelegenheden), onderdeel van Abteilung IV B (Sekten) met aan het hoofd Albert Hartl, en dat was onderdeel van Amt IV (Gestapo).
De relatief lage rang en laag in de organisatie staande afdeling komt niet overeen met het belang van het werk. Eichmann was secretaris van de Wannseeconferentie en was verantwoordelijk voor de tijdschema's en logistiek van de transporten van miljoenen Joden naar de concentratie- en vernietigingskampen.
Naast de hoofdafdeling IV B 4-Berlijn was er onder meer de Nederlandse onderafdeling IV B 4-Den Haag.
Jeugd en loopbaan
Als kind werd Eichmann vanwege zijn donkere uiterlijk vaak voor Jood uitgemaakt door zijn klasgenoten. In april 1932 werd hij lid van de Oostenrijkse nazipartij. Zijn carrière binnen de SS verliep voorspoedig en in 1934 was hij als zionisme-expert in Berlijn verantwoordelijk voor Joodse aangelegenheden. In 1935 trouwde hij met Vera Liebl (1909-1997), met wie hij vier zonen kreeg, de laatste in 1955 in Argentinië. In 1937 raakte Eichmann ervan overtuigd dat het 'Joodse probleem' kon worden opgelost door Joden uit het Duitse territorium te verbannen. In dat jaar bezocht hij de Palestijnse gebieden (toen nog als mandaatgebied in het bezit van Groot-Brittannië) om te kijken of het mogelijk was de Joden uit Duitsland hiernaartoe te deporteren. Hij kwam aan in Haifa, maar kreeg van de Engelsen alleen toestemming om van daar direct naar Caïro te reizen. Later adviseerde Eichmann om economische en politieke redenen negatief over een deportatie van Duitse Joden naar Palestina.
Met de Anschluss van Oostenrijk in 1938 kreeg Eichmann de kans om zijn theorie in de praktijk te brengen. In Wenen begon hij een verplicht emigratieprogramma. In de eerste zes maanden na de annexatie van Oostenrijk hadden 45.000 Joden Oostenrijk verlaten. Nog eens 100.000 vertrokken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Na de bezetting van het protectoraat Bohemen en Moravië werkte hij vanuit Praag aan de emigratie van de Tsjechische Joden.
Eichmann was werkzaam bij het Reichssicherheitshauptamt en kreeg zijn opdrachten van zijn chef Heinrich Müller. Als hoofd van het Referat IV B 4 was Adolf Eichmann verantwoordelijk voor de gehele organisatie van de deportatie van miljoenen Joden uit Duitsland en het bezette Europa. De gehele coördinatie van de transporten en dienstregelingen voor de treinen naar de getto's en de concentratie- en vernietigingskampen werd door deze afdeling verzorgd. Eichmann bezocht ook een massa-executie van Joden in Minsk, en bezocht de vernietigingskampen Bełżec en Auschwitz.
In januari 1942 was hij secretaris bij de Wannseeconferentie, die hij ook voorbereidde. Op deze conferentie werd niet zozeer besloten tot de vernietiging van de Joden in Europa - die was al aan de gang - maar werd de Endlösung der Judenfrage als een organisatorisch probleem opgelost. De moordmethode werd bepaald (de inzet van Zyklon B) en de activiteiten van de verschillende ministeries en politiediensten werden onderling afgestemd.
Na de Duitse bezetting van Hongarije op 19 maart 1944 vertrok Eichmann met 150 man van het Eichmann-Kommando naar Boedapest. Tussen 27 april en 11 juli 1944 werden 437.000 Hongaarse Joden afgevoerd naar de vernietigingskampen. Van 9 augustus tot 15 oktober waren de deportaties stilgelegd door de Hongaarse regering onder Géza Lakatos. Daarna gingen de deportaties door totdat Eichmann op 23 december 1944 moest vluchten voor het oprukkende Rode Leger. In totaal kwamen 565.000 Hongaarse Joden om het leven. Deze deportatie is ook bekend onder de naam Aktion Höss.
Voor zijn inzet ontving hij het Kriegsverdienstkreuz.
Vlucht
Na de Tweede Wereldoorlog namen de Amerikanen Eichmann gevangen. Hij wist echter te ontsnappen en verbleef van 1946 tot 1950 in Altensalzkoth bij de Lüneburger Heide waar hij onder de naam Otto Heninger als bosarbeider werkte. Op 1 juni 1950 verkreeg hij van het Internationale Rode Kruis in Genua een staatlozenpaspoort onder de valse naam Ricardo Klement, waarmee hij datzelfde jaar naar Argentinië vluchtte.
Proces tegen Eichmann
De Argentijnse Jood Lothar Hermann wist Adolf Eichmann in 1956 in Buenos Aires te ontmaskeren. Hermann gaf de informatie door aan Fritz Bauer, een Procureur-Generaal in West-Duitsland. Bauer was zelf van Joodse komaf en gaf in 1956 de informatie aan de Israëli’s. Agenten van de Israëlische geheime diensten Mossad en Shin Bet ontvoerden hem op 11 mei 1960 nadat hij uit de bus was gestapt, op weg van zijn werk naar huis. Hij werd door drie man een auto ingesleurd en overgebracht naar een safe house waar zijn identiteit grondig werd gecontroleerd. Al in de auto wist een van de geheim agenten dat ze de juiste man te pakken hadden vanwege het litteken dat Eichmann had overgehouden aan een blindedarmoperatie. Tien dagen later werd hij gedrogeerd en in een uniform van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El-Al gehesen. Hij werd zo aan boord van een vliegtuig gesmokkeld, tegen de autoriteiten werd gezegd dat hij steward was die zich onwel voelde. Hij werd overgebracht naar Israël, waar hij vervolgens werd berecht.
Op 15 december 1961 werd Eichmann schuldig bevonden en ter dood veroordeeld wegens misdrijven tegen de Joden, misdrijven tegen de menselijkheid en een oorlogsmisdrijf. Hij werd ook veroordeeld wegens zijn deelname aan een misdadige organisatie, maar kreeg daarvoor geen straf opgelegd. Hij ging in hoger beroep, maar dat werd op 29 mei door het hooggerechtshof verworpen. Zijn verzoek om gratie werd op 31 mei 1962 door president Itzhak Ben-Zvi afgewezen. Voor zijn terechtstelling werd Eichmann in de gevangenis van Ramla bewaakt door 22 gevangenisbewaarders. Dit waren Joden uit de Arabische wereld, omdat men bang was dat een Europese Jood uit wraak Eichmann zou vermoorden. Om die reden werd ook zijn eten door zijn gevangenisbewaarders voorgeproefd om te voorkomen dat hij zou worden vergiftigd. Om zelfmoord te voorkomen werd Eichmann 24 uur per dag bewaakt. Shalom Nagar, een van de gevangenisbewaarders, werd na loting aangewezen om de straf te voltrekken. Als galgenmaal vroeg en kreeg Eichmann een fles rode wijn maar dronk deze maar half leeg. Bij zijn executie weigerde Eichmann een kap. Adolf Eichmann werd in de nacht van 31 mei op 1 juni 1962, op 56-jarige leeftijd opgehangen. Zijn lichaam werd gecremeerd in een speciaal gebouwde oven, waarna de as de volgende dag buiten Israëlische wateren werd uitgestrooid in de Middellandse Zee, zodat hij nooit een laatste rustplaats zou vinden.
Weliswaar betuigde Eichmann tijdens zijn proces in Israël zijn spijt over de Jodenvervolging, maar deze spijtbetuiging werd niet serieus genomen vanwege eerdere uitlatingen die hij had gedaan toen hij nog niet in gevangenschap verkeerde. Bovendien verklaarde Eichmann ten overstaan van de rechtbank dat hij op alle punten van de aanklacht "onschuldig" was. Het proces tegen Eichmann in Jeruzalem kreeg wereldwijde aandacht. Vele getuigen werden opgeroepen en ook in het Neurenberg-proces afgelegde verklaringen, zoals die van Dieter Wisliceny, werden meegenomen in zijn proces. De wereldpers bracht er uitvoerig verslag over uit. Het is niet onaannemelijk dat pas door het proces tegen Eichmann de ernst van de Holocaust tot de wereldopinie is doorgedrongen. Eichmann is samen met Meir Tobianski tot dusver de enige persoon wiens door een Israëlische rechtbank opgelegde doodstraf daadwerkelijk is voltrokken.
Uit op 6 juni 2006 publiek geworden documenten van de Amerikaanse veiligheidsdienst CIA blijkt dat deze reeds sinds 1958 op de hoogte was van Eichmanns verblijf in Argentinië. Vermoed wordt dat Eichmann met rust gelaten werd uit vrees voor eventuele onthullingen over het naziverleden van hoge medewerkers van de regering van Konrad Adenauer. Zo zou de CIA ook belangrijke delen van Eichmanns dagboeken hebben achtergehouden die onthullingen bevatten over Hans Globke, de wegens zijn rol tijdens het Derde Rijk omstreden veiligheidsadviseur van Adenauer.In 2007 werd per toeval Eichmanns paspoort gevonden in een archief in Argentinië.
Eichmanns motieven
Hannah Arendt heeft met haar in 1963 uitgegeven boek Eichmann in Jerusalem. A Report on the Banality of Evil (Nederlandse vertaling: De banaliteit van het kwaad: Een reportage. Moussault, Amsterdam, 1969) willen aantonen dat personen zoals Eichmann die vele wandaden op hun geweten hebben, geen duivels in mensengedaante zijn, maar banale uitvoerders van wat hen opgedragen wordt. Zelfs nu leidt dit boek nog tot hevige discussies. Ook de Nederlandse schrijver Harry Mulisch schreef een boek over het Eichmann-proces, waarin hij tot vergelijkbare conclusies kwam als Hannah Arendt. Later verklaarde Simon Wiesenthal dat Eichmann met hetzelfde gemak roodharigen had kunnen ombrengen, of alle mensen wier achternaam begon met een K.
De Britse historicus David Cesarani daarentegen ziet niet Eichmanns 'banale' bureaucratische instelling en blinde gehoorzaamheid, maar diens fanatiek antisemitisme en nazistisch racisme als de voornaamste beweegredenen voor zijn daden. Deze zienswijze wordt ondersteund door bandopnamen van gesprekken die Eichmann eind jaren vijftig met de Nederlandse mede-nazi Willem Sassen in Argentinië gevoerd heeft. De Duitse filosofe Bettina Stangneth sluit zich in haar boek Eichmann in Argentinie aan bij deze zienswijze op de motieven van Eichmann, en betoogt dat Eichmann in zijn Argentijnse ballingschap de nazi-ideologie trouw bleef.

Eichmann wandelend in de binnenplaats van de Ayalongevangenis in Israël, 1961.

Adriana Hollander met moeder-Den Haag

Adriana Hollander Rijkswerkkamp Molengoot Hardenberg een opvangkamp vlakbij Hardenberg voor gezinnen die dakloos waren

In de wereld maar vooral in Nederland. Adriana Hollander Rijkswerkkamp Molengoot Hardenberg een opvangkamp vlakbij Hardenberg voor gezinnen die dakloos waren

Adriana Hollander Rijkswerkkamp Molengoot Hardenberg een opvangkamp vlakbij Hardenberg voor gezinnen die dakloos waren

Oorlogs gedicht

Oorlogsherinneringen
Adriana Hollander (1940). Zij groeide als klein meisje op in Kamp Molengoot. De inmiddels 81-jarige Delftse maakte daar tussen 1941 en 1947 gebeurtenissen mee waar ze na de oorlog zelden meer over sprak, maar die ze nu toch nog wil delen.
'Ons gezin werd dakloos nadat onze woning in het Bezuidenhout in Den Haag werd platgebombardeerd. Alleen de trap stond nog overeind. Ik ben samen met mijn broertje, ouders en grootouders verhuisd naar Kamp Molengoot, een opvangkamp vlakbij Hardenberg voor gezinnen die dakloos waren door bombardementen. Voor haar op tafel liggen herinneringen aan die tijd, die ze veelal door de erfenis van haar ouders heeft gekregen.'
Zoals drie kogels. Ze pakt de grootste op. “Deze kogel is dwars door de arm van m’n grootvader gegaan en kwam daarna in de voet van m’n oma. En deze kleine is in het ziekenhuis van Enschede achter het oor van m’n broertje vandaan gehaald.”
Op een groepsfoto met kinderen van het kamp wijst ze naar een meisje op de bovenste rij. “Zij was doofstom. Ze had nog nooit wat gezegd. Totdat haar vader, samen met die van mij, voor haar ogen werd gefusilleerd. Toen riep ze heel hard: Papa! Vanaf dat moment sprak ze weer.”
Meerdere mannen werden, in de jaren dat ik in het kamp verbleef, gefusilleerd. “Zeker tien.” Omdat ze in het verzet zaten en werden verraden. Het is één grote ramp geweest.” Ik heeft wel een vermoeden wie achter het verraad zat, maar wil dit niet hardop zeggen.
“Soms kwamen er in het kamp Duitsers met van die doodskoppen op hun petten. De kampbeheerster zat dan met ze kleppen en te doen… Toen begreep ik dat niet. Nu ik ouder ben wel.”
‘OVERAL SLOEGEN GRANATEN IN’
Het kamp werd drie keer beschoten. Eerst door Duitsers, toen door Canadezen die dachten dat het een Duits kamp was en tegen het einde van de oorlog wederom door Duitsers.
“Bij die laatste beschieting wilden ze het hele kamp vernietigen. Overal sloegen granaten in en mijn opa, oma, moeder èn broertje raakten gewond. M’n oma was net pannenkoeken aan het bakken. Na die beschieting had ze alleen nog het steeltje van de steelpan in haar hand. Ik was een kind, maar jongen; ik kan het me nog zo verschrikkelijk goed herinneren. Ik heb er nog steeds nachtmerries van.”
Wat ik ook nooit meer vergeet, was een traumatische gebeurtenis die zich vlak voor de poorten van het kamp afspeelde. Adriana heeft het er zichtbaar moeilijk mee als ze die herinnering naar boven haalt. “Er kwamen een boerenjongen en een meisje aan: zijn verloofde. Twee Duitsers pakten die boerenjongen beet, de derde verkrachtte het meisje. En die jongen moest toekijken. Het gebeurde allemaal op de openbare weg.”
Ook ik zag het gebeuren, vertelt ze met tranen in de ogen. “Ik heb hier niet veel eerder over gepraat”, legt ze uit. “Ik wilde het m’n graf in meenemen. Het was zo verschrikkelijk. En dan mogen we geen haat hebben tegen Duitsers. Als je dit hebt meegemaakt, mag je dan haten?”
Ze bezit nog meerdere bonkaarten en een distributiestamkaart. “Als je die kaart niet had kon je geen bonnen krijgen. Dan had je niks te eten.” Ook heeft ze volle bonkaarten voor textiel. “Want er was geen textiel.”
Bijzonder is een pamflet dat ze bezit waarop de ‘lieve kameraden’ worden herdacht die bij een bombardement op een krijgsgevangenkamp in Krefeld omkwamen. Toentertijd illegaal vervaardigd door ‘de achter gebleven kameraden’ en verkregen via haar oom, die krijgsgevangene was.
Iets vrolijker wordt het als ze haar speelgoed uit die tijd showt. Zoals een vlooienspel van Jumbo, dat haar moeder tijdens de oorlog met moeite wist te bemachtigen. “Daar hebben we ons uren mee vermaakt, want verder was er natuurlijk niks.” Ook laat ze een servet zien die haar oma heeft gemaakt in het kamp van rest stukken stof. Wij zijn blij dat ze de tastbare stukken aan onze stichting wil toevertrouwen.
‘ALS WE VOOR HEN TWEE MINUTEN STIL MOETEN ZIJN, VIND IK DAT NIET MEER DAN BILLIJK’
Op 4 mei is ze, vertelt ze, nooit zo happy. En om 20.00 uur, tijdens dodenherdenking, is het in haar huis muisstil. Het is een belangrijk moment, vindt ze. “De eerste de beste die hier in mijn huis op dat moment z’n mond open doet, die zou ik er - na die twee minuten - eigenhandig uitzetten. En die komt er nooit meer in. Er zijn zóveel mensen die in de oorlog hun leven hebben gegeven, mensen die zijn afgevoerd, soldaten die zijn omgekomen en mensen die achtergebleven zijn. Als we voor hen twee minuten stil moeten zijn, dan vind ik dat niet meer dan billijk.”
Ze hoopt dat jongere lezers van Oorlogsherinneringen door haar verhaal er weer even bij stilstaan. “Want velen weten niet hoe de mensen in de oorlog hebben geleden.”

Adriana Hollander haar vader

Affiche dat aanspoort zuinig met gas om te gaan,1943

Affiche met waarschuwing voor het oprapen van door Amerikaanse en Engelse vliegtuigen gedropte vulpennen en -potloden, die explosieven bevatten, Amsterdam (1944)

Afscheid van een soldaat